နယ်စပ်ဒေသအငြင်းပွားမှုဖြေရှင်းရန် ခေးဂစ္စတန်နဲ့ တာဂျစ်ကစ္စတန် သဘောတူစာချုပ် လက်မှတ်ရေးထိုး

PUBLISHED - October 4, 2023

နိုငျငံတကာ၊ အောကျတိုဘာ ၄

 

ခေးဂစ်စတနျ (Kyrgyzstan) နဲ့ တာဂစြျကစ်စတနျ (Tajikistan) နိုငျငံတို့ဟာ ဆယျစုနှဈပေါငျးမြားစှာကွာမွင့ျခဲ့ပွီ ဖွဈတဲ့ နယျစပျဒသေအငွငျးပှားမှု ဖွရှေငျးရေးအတှကျ အရေးကွီးတဲ့အဆင့ျတဈရပျအဖွဈ သဘောတူစာခြုပျ တဈခုကို လကျမှတျရေးထိုးလိုကျပွီလို့ ဆိုပါတယျ။

 

ဗဟိုအာရှနှဈနိုငျငံဟာ ကီလိုမီတာရာနဲ့ခြီ နယျနမိတျထိစပျနပွေီး သယျယူပို့ဆောငျရေးလမျးကွောငျးတှနေဲ့ အ ထူးသဖွင့ျ ဒသေတှငျးလယျယာလုပျငနျးရပေေးသှငျးရေးလမျးကွောငျးတှကွေောင့ျ အဲဒီနယျနိမိတျပိုငျဆိုငျမှုတှေ အငွငျးပှားနပွေီး တငျးမာမှုတှတေောကျလြှောကျမွင့ျတကျနတေဲ့ ဒသေဖွဈပါတယျ။

 

တာဂစြျကစ်စတနျနိုငျငံနဲ့ ခေးဂစ်စတနျနိုငျငံက အမြိုးသားလုံခွုံရေးအကွီးအကဲတှဟော တနငျ်လာနေ့ (အောကျတို ဘာလ ၂ ရကျနေ့) က ခေးဂစ်စတနျနိုငျငံ ဘတျကနျမွို့မှာ နယျစပျအငွငျးပှားမှုတှနေဲ့ပတျသကျလို့ တှေ့ဆုံဆှေး နှေးခဲ့ပွီး သဘောတးစာခြုပျတဈရပျ လကျမှတျရေးထိုးခဲ့ပမေဲ့ အသေးစိတျထုတျပွနျခွငျးမရှိပါဘူး။

 

နယျစပျဒသေအငွငျးပှားမှုကို နှဈနိုငျငံစလုံးဖွရှေငျးနိုငျဖို့အတှကျ ကနဦးသဘောတူစာခြုပျကို ခြုပျဆိုခဲ့ကွောငျး ခေးဂစ်စတနျနဲ့ တာဂစြျကစ်စတနျ နှဈနိုငျငံလုံခွုံရေးအကွီးအကဲတှကေ အငျ်ဂါနေ့က ထုတျပွနျခကြျထဲမှာ ပွောဆို ထားပါတယျ။

 

“သဘောတူစာခြုပျ အမှတျ ၄၄ ကို ကြှနျတောျတို့ လကျမှတျရေးထိုးခဲ့ပါတယျ။ အကောငျအထညျဖောျဆောငျ ရှကျတဲ့အခြိနျမှာ ဒီသဘောတူစာခြုပျက တာဂစြျ-ခေးဂဈ နယျစပျပွူနာအတှကျ အရငျတုနျးက အခွခေံအ ခကြျအလကျတှနေဲ့ ကွိုတငျလိုအပျခကြျတှဖွေဈတဲ့ ပွူနာအားလုံးကို မူအရ ဖွရှေငျးသှားမှာဖွဈပါတယျ။” လို့ တာဂစြျကစ်စတနျ နိုငျငံတောျလုံခွုံရေးကောျမတီဥက်ကဋ်ဌ ဆိုငျမူမငျယတီမုဗျက ဒသေတှငျးမီဒီယာတှကေ ထုတျ လှှင့ျခဲ့တဲ့ ဗီဒီယိုဖိုငျထဲမှာ ပွောပါတယျ။

 

သဘောတူစာခြုပျဟာ နယျစပျဒသေအငွငျးပှားမှုတှအေားလုံး ဖွရှေငျးရေးအတှကျ လိုအပျတဲ့အခွခေံအခကြျ အလကျတှကေို ထောကျပံ့သှားမှာဖွဈကွောငျး ခေးဂစ်စတနျနိုငျငံ လုံခွုံရေးအကွီးအကဲ ခမျခြေးဘကျတာရှိဗျက ပွောပါတယျ။

 

နှဈဖကျစလုံးက အသေးစိတျထုတျဖောျပွောကွားခွငျးမရှိပမေဲ့ ကာလရှညျနယျစပျဒသေအငွငျးပှားမှုကို ဖွရှေငျး မယ့ျ အပွီးသတျသဘောတူညီခကြျကို မကွာခငျအခြိနျအတှငျးမှာ လကျမှတျရေးထိုးနိုငျလိမ့ျမယျလို့ ယုံကွညျ ကွောငျး ပွောကွားပါတယျ။

 

“ဘုရားသခငျရဲ့ကြေးဇူးတောျကွောင့ျ နယျစပျဒသေ အဓိပ်ပာယျဖှင့ျဆိုခကြျကို ပွီးပွည့ျစုံအောငျဆောငျရှကျနိုငျ ရေးအတှကျ အပွီးသတျဆုံးဖွတျခကြျတဈခုကို မကွာခငျခမြှတျနိုငျပါလိမ့ျမယျ။” လို့ ခေးဂစ်စတနျအမြိုးသားလုံခွုံ ရေးကောျမတီဥက်ကဋ်ဌခမျခြေးဘကျတာရှိဗျက ပွောပါတယျ။

 

နယျနိမိတျမဉြျးသတျမှတျရေး၊ ရရေရှိရေးလမျးကွောငျး အငွငျးပှားမှုတို့ကွောင့ျ နှဈနိုငျငံတပျဖှဲ့ဝငျတှဟော မကွာ ခဏ ထိတှေ့တိုကျပှဲဖွဈလေ့ရှိပါတယျ။

 

တောငျထူထပျတဲ့ နှဈနိုငျငံကွား ၂၀၂၂ ခုနှဈ စကျတငျဘာလအတှငျးက ဖွဈပှားခဲ့တဲ့ တိုကျပှဲကွောင့ျ လူဦးရေ ၁၀၀ ဝနျးကငြျ သဆေုံးခဲ့ပါတယျ။

 

အရငျက ဆိုဗီယကျအဖှဲ့ဝငျဟောငျးတှဖွေဈခဲ့တဲ့ နှဈနိုငျငံဟာ လှတျလပျရေးရပွီး နှဈပေါငျးသုံးဆယျအတှငျး နယျစပျဒသေအငွငျးပှားမှုတှေ ဖွဈပှားလာခဲ့ပါတယျ။ မိုငျ ၆၀၀ ရှိတဲ့နယျစပျဒသေရဲ့ အစိတျအပိုငျးတခြို့ဟာ နယျနိမိတျပိုငျးခွားသတျမှတျရဦးမှာဖွဈပါတယျ။

 

ခေးဂစ်စတနျနဲ့ တာဂစြျကစ်စတနျ နှဈနိုငျငံစလုံးဟာ ရုရှားဦးဆောငျတဲ့ စုပေါငျးလုံခွုံရေးစာခြုပျအဖှဲ့ (Collective Security Treaty Organisation) အဖှဲ့ဝငျနိုငျငံတှေ ဖွဈပါတယျ။

 

Ref: Kyrgyzstan, Tajikistan Hail Major Step to Settle Border Conflict

 

#PeopleMedia