တရားဝင်အနားပေးပြီး ၁၃ နှစ်အကြာတွင် F-117 စတဲ့သ်ကိုယ်ပျောက်ဗုံးကြဲလေယာဉ် ပြန်လည်ထွက်ပေါ်လာ

PUBLISHED - September 17, 2021

နိုင်ငံတကာ၊ စက်တင်ဘာ ၁၇ (People Media)

ကမ္ဘာ့ပထမဦးဆုံး ကိုယ်ပျောက်လေယာဉ်ဖြစ်သော F-117 စတဲ့သ်ကိုယ်ပျောက်ဗုံးကြဲလေယာဉ်ကို ၂၀၀၈ ခုနှစ် ကတည်းက တရားဝင်အနားပေးခဲ့ပြီးဖြစ်သော်လည်း ယခုသီတင်းပတ်အတွင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ကယ် လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်၊ ဖရက်ဇ်နိုမြို့တွင် ရုတ်တရက်ပြန်လည်ပေါ်ထွက်လာခဲ့ကြောင်းသိရသည်။

F-117 စတဲ့သ်ကိုယ်ပျောက်လေယာဉ်သည် အမျိုးသားလေကြောင်းတပ်ဖွဲ့ (Air National Guard) ၏  အမှတ် ၁၁၄ လေယာဉ်အုပ်မှ F-15 Eagles တိုက်လေယာဉ်များနှင့်အတူ ယှဉ်တွဲပျံသန်းလာသည်ကိုတွေ့လိုက်ရ သည်။ ယင်းပျံသန်းမှုမှာ တရုတ်နိုင်ငံမှ J-20 ကိုယ်ပျောက်ဗုံး ကြဲလေယာဉ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံ၏ Su-57 ဘက်စုံသုံး ကိုယ်ပျောက်တိုက်လေယာဉ်တို့၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို တန်ပြန်တိုက်ခိုက်နိုင်ရန်အတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်သည့် အနေဖြင့် လေ့ကျင့်နေခြင်းဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။

အခြားလေယာဉ်များနှင့် လေယာဉ်ချင်းစီးချင်းထိုးမည့်အနေအထားမျိုးဖြင့် ပျံသန်းလာသော F-117 စတဲ့သ် ကိုယ်ပျောက်လေယာဉ်သတင်းများ အမျိုးမျိုးထွက်နေသော်လည်း အမေရိကန်လေတပ်ကမူ ယင်းလေယာဉ်၏ အခန်းကဏ္ဍကိုတရားဝင်ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်းမရှိရုံသာမက အဆိုပါပျံသန်းလေ့ကျင့်မှုတွင် ယင်းလေယာဉ်ပါ ဝင်သည်ကိုပင် တရားဝင်ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်းမရှိပေ။

ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ် ဖရက်ဇ်နိုမြို့တွင် F-117 စတဲ့သ်ကိုယ်ပျောက်လေယာဉ် ရုတ်တရက်ပေါ်ထွက်လာ ခြင်းကို လေတပ်အာဏာပိုင်များက မှတ်တမ်းတင်ထားသည်မှာ ပထမဦးဆုံးအကြိမ်ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ လေယာဉ် ကို ထိန်းသိမ်းမောင်းနှင်နေသူများမှာ လက်ရှိတာဝန်ထမ်းဆောင်နေသည့် လေတပ်မှ လေသူရဲများထက် လေ ယာဉ်ကန်ထရိုက်တာများဖြစ်နိုင်ကြောင်းသိရသည်။

ကယ်လီဖိုးနီးယား အမျိုးသားလေကြောင်းတပ်ဖွဲ့၏ အမှတ် ၁၁၄ လေယာဉ်အုပ်သည် တစ်ချိန်က F-16 ဂျက် တိုက်လေယာဉ်များကိုအသုံးပြုခဲ့သော်လည်း ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် F-15C နှင့် F-15D ဂျက်တိုက်လေယာဉ်များကို ပြောင်းလဲသုံးစွဲခဲ့သည်။ အမေရိကန်၏ F-15 ဂျက်တိုက်လေယာဉ်များမှာ လေကြောင်းတိုက်ပွဲတွင် သာလွန် သည့်စွမ်းရည်ရှိသော တိုက်လေယာဉ်များဖြစ်သည်။ F-15 ဂျက်တိုက်လေယာဉ်များမှာ ဝေဟင်-မြေပြင် တိုက်ပွဲ ဝင်နိုင်စွမ်းရှိသလို ဝေဟင်-ဝေဟင် လေယာဉ်ချင်းစီးချင်းထိုးတိုက်ခိုက်ရာတွင်လည်း အထူးသာလွန်ကောင်းမွန် သည့် ဂျက်တိုက်လေယာဉ်များဖြစ်သည်။

F-117 စတဲ့သ်ကိုယ်ပျောက်လေယာဉ်သည် ဝေဟင်မှ ဝေဟင်ပစ်လက်နက်များသယ်ဆောင်ထားသည်ဟု လတ်တလောသတင်းများထွက်ပေါ်နေသော်လည်း နာမည်ကျော်ကိုယ်ပျောက်လေယာဉ်မှာ မည်သည့်အချိန် ကမှ လေယာဉ်ချင်းစီးချင်းထိုးခဲ့သည့်လေယာဉ်မဟုတ်ပေ။ ယင်းလေယာဉ်၏ အဓိကတာဝန်မှာ ဝေဟင်မှ မြေ ပြင်သို့တိုက်ခိုက်ရန်ဖြစ်ပြီး လေယာဉ်တွင် onboard radar များ၊ စက်သေနတ်များနှင့် ဝေဟင်-ဝေဟင်ပစ် ဒုံး ကျည်များတပ်ဆင်ထားခြင်းမရှိပေ။

အမှန်က F-117 စတဲ့သ်ကိုယ်ပျောက်လေယာဉ်မှာ အမြင့်ဆုံး ပေါင် ၂,၀၀၀ ဗုံးနှစ်လုံးသာ သယ်ဆောင်နိုင်ပြီး ယင်းပမာဏထက်ပိုသောအလေးချိန်များကို သယ်ဆောင်နိုင်ခြင်းမရှိပေ။ လော့ခ်ဟိမာတင်ကုမ္ပဏီက အမေရိ ကန်လေယာဉ်တင်သင်္ဘောများမှ F-117 လေယာဉ်တွင် ဝေဟင်မှ ဝေဟင်ပစ်လက်နက်များတပ်ဆင်ပေးရန် အ ဆိုပြုခဲ့သော်လည်း လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ခြင်းမရှိပေ။

F-117 စတဲ့သ်ကိုယ်ပျောက်လေယာဉ်ကို ရေဒါဖမ်း၍မရ၊ လေယာဉ်ကို ရေဒါဖမ်းပြီး ပစ်မှတ်ထားချိန်ရွယ်၍ မရ ဆိုသည်မှာ မဟုတ်ပါ။ တကယ့်အဖြစ်မှန်မှာ လေယာဉ်ကိုရေဒါဖမ်းယူရာတွင် နှောင့်နှေးကြန့်ကြာစေရန် F-117 လေယာဉ်တွင် နည်းပညာများ၊ ထုတ်လုပ်မှု နည်းစနစ်များနှင့် တိုက်ပွဲဝင် နည်းဗျူဟာစနစ်များ ထည့်သွင်းတပ် ဆင်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစနစ်ကို ကာကွယ်ရန် “weapons-grade lock” ခေါ် လက် နက်စနစ်ပိတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ လှိုင်းတိုရေဒါဖြင့် F-117 လေယာဉ်ကို ဖမ်းယူနိုင်သော်လည်း ပစ် မှတ်အဖြစ် ချိန်ရွယ်သတ်မှတ်ရန် လုံလောက်မှုမရှိကြောင်းသိရသည်။

Ref: 13 years after retirement, stealthy F-117s popped up again to train against US Air Force fighter jets

#PeopleMedia

(unicode)

တရားဝငျအနားပေးပွီး ၁၃ နှဈအကွာတှငျ F-117 စတဲ့သျကိုယျပြောကျဗုံးကွဲလယောဉျ ပွနျလညျထှကျပေါျလာ

………………………………………………………………………………

နျိုငျငံတကာ၊ စကျတငျဘာ ၁၇ (People Media)

ကမ်ဘာ့ပထမဦးဆုံး ကိုယျပြောကျလယောဉျဖွဈသော F-117 စတဲ့သျကိုယျပြောကျဗုံးကွဲလယောဉျကို ၂၀၀၈ ခုနှဈ ကတညျးက တရားဝငျအနားပေးခဲ့ပွီးဖွဈသောျလညျး ယခုသီတငျးပတျအတှငျး အမရေိကနျပွညျထောငျစု၊ ကယျ လီဖိုးနီးယားပွညျနယျ၊ ဖရကျဇျနိုမွို့တှငျ ရုတျတရကျပွနျလညျပေါျထှကျလာခဲ့ကွောငျးသိရသညျ။

F-117 စတဲ့သျကိုယျပြောကျလယောဉျသညျ အမြိုးသားလကွေောငျးတပျဖှဲ့ (Air National Guard) ၏  အမှတျ ၁၁၄ လယောဉျအုပျမှ F-15 Eagles တိုကျလယောဉျမြားနှင့ျအတူ ယှဉျတှဲပြံသနျးလာသညျကိုတှေ့လိုကျရ သညျ။ ယငျးပြံသနျးမှုမှာ တရုတျနိုငျငံမှ J-20 ကိုယျပြောကျဗုံး ကွဲလယောဉျနှင့ျ ရုရှားနိုငျငံ၏ Su-57 ဘကျစုံသုံး ကိုယျပြောကျတိုကျလယောဉျတို့၏ ခွိမျးခွောကျမှုမြားကို တနျပွနျတိုကျခိုကျနိုငျရနျအတှကျ ကွိုတငျပွငျဆငျသည့ျ အနဖွေင့ျ လေ့ကငြ့ျနခွေငျးဖွဈသညျဟုဆိုသညျ။

အခွားလယောဉျမြားနှင့ျ လယောဉျခငြျးစီးခငြျးထိုးမည့ျအနအေထားမြိုးဖွင့ျ ပြံသနျးလာသော F-117 စတဲ့သျ ကိုယျပြောကျလယောဉျသတငျးမြား အမြိုးမြိုးထှကျနသေောျလညျး အမရေိကနျလတေပျကမူ ယငျးလယောဉျ၏ အခနျးကဏ်ဍကိုတရားဝငျထုတျဖောျပွောဆိုခွငျးမရှိရုံသာမက အဆိုပါပြံသနျးလေ့ကငြ့ျမှုတှငျ ယငျးလယောဉျပါ ဝငျသညျကိုပငျ တရားဝငျထုတျဖောျပွောဆိုခွငျးမရှိပေ။

ကယျလီဖိုးနီးယားပွညျနယျ ဖရကျဇျနိုမွို့တှငျ F-117 စတဲ့သျကိုယျပြောကျလယောဉျ ရုတျတရကျပေါျထှကျလာ ခွငျးကို လတေပျအာဏာပိုငျမြားက မှတျတမျးတငျထားသညျမှာ ပထမဦးဆုံးအကွိမျဖွဈနိုငျကွောငျး၊ လယောဉျ ကို ထိနျးသိမျးမောငျးနှငျနသေူမြားမှာ လကျရှိတာဝနျထမျးဆောငျနသေည့ျ လတေပျမှ လသေူရဲမြားထကျ လေ ယာဉျကနျထရိုကျတာမြားဖွဈနိုငျကွောငျးသိရသညျ။

ကယျလီဖိုးနီးယား အမြိုးသားလကွေောငျးတပျဖှဲ့၏ အမှတျ ၁၁၄ လယောဉျအုပျသညျ တဈခြိနျက F-16 ဂကြျ တိုကျလယောဉျမြားကိုအသုံးပွုခဲ့သောျလညျး ၂၀၁၃ ခုနှဈတှငျ F-15C နှင့ျ F-15D ဂကြျတိုကျလယောဉျမြားကို ပွောငျးလဲသုံးစှဲခဲ့သညျ။ အမရေိကနျ၏ F-15 ဂကြျတိုကျလယောဉျမြားမှာ လကွေောငျးတိုကျပှဲတှငျ သာလှနျ သည့ျစှမျးရညျရှိသော တိုကျလယောဉျမြားဖွဈသညျ။ F-15 ဂကြျတိုကျလယောဉျမြားမှာ ဝဟေငျ-မွပွေငျ တိုကျပှဲ ဝငျနိုငျစှမျးရှိသလို ဝဟေငျ-ဝဟေငျ လယောဉျခငြျးစီးခငြျးထိုးတိုကျခိုကျရာတှငျလညျး အထူးသာလှနျကောငျးမှနျ သည့ျ ဂကြျတိုကျလယောဉျမြားဖွဈသညျ။

F-117 စတဲ့သျကိုယျပြောကျလယောဉျသညျ ဝဟေငျမှ ဝဟေငျပဈလကျနကျမြားသယျဆောငျထားသညျဟု လတျတလောသတငျးမြားထှကျပေါျနသေောျလညျး နာမညျကြောျကိုယျပြောကျလယောဉျမှာ မညျသည့ျအခြိနျ ကမှ လယောဉျခငြျးစီးခငြျးထိုးခဲ့သည့ျလယောဉျမဟုတျပေ။ ယငျးလယောဉျ၏ အဓိကတာဝနျမှာ ဝဟေငျမှ မွေ ပွငျသို့တိုကျခိုကျရနျဖွဈပွီး လယောဉျတှငျ onboard radar မြား၊ စကျသနေတျမြားနှင့ျ ဝဟေငျ-ဝဟေငျပဈ ဒုံး ကညြျမြားတပျဆငျထားခွငျးမရှိပေ။

အမှနျက F-117 စတဲ့သျကိုယျပြောကျလယောဉျမှာ အမွင့ျဆုံး ပေါငျ ၂,၀၀၀ ဗုံးနှဈလုံးသာ သယျဆောငျနိုငျပွီး ယငျးပမာဏထကျပိုသောအလေးခြိနျမြားကို သယျဆောငျနိုငျခွငျးမရှိပေ။ လော့ချဟိမာတငျကုမ်ပဏီက အမရေိ ကနျလယောဉျတငျသငျ်ဘောမြားမှ F-117 လယောဉျတှငျ ဝဟေငျမှ ဝဟေငျပဈလကျနကျမြားတပျဆငျပေးရနျ အ ဆိုပွုခဲ့သောျလညျး လကျတှေ့အကောငျအထညျဖောျခဲ့ခွငျးမရှိပေ။

F-117 စတဲ့သျကိုယျပြောကျလယောဉျကို ရဒေါဖမျး၍မရ၊ လယောဉျကို ရဒေါဖမျးပွီး ပဈမှတျထားခြိနျရှယျ၍ မရ ဆိုသညျမှာ မဟုတျပါ။ တကယ့ျအဖွဈမှနျမှာ လယောဉျကိုရဒေါဖမျးယူရာတှငျ နှောင့ျနှေးကွန့ျကွာစရေနျ F-117 လယောဉျတှငျ နညျးပညာမြား၊ ထုတျလုပျမှု နညျးစနဈမြားနှင့ျ တိုကျပှဲဝငျ နညျးဗြူဟာစနဈမြား ထည့ျသှငျးတပျ ဆငျထားခွငျးဖွဈပွီး လကွေောငျးရနျကာကှယျရေးစနဈကို ကာကှယျရနျ “weapons-grade lock” ခေါျ လကျ နကျစနဈပိတျထားခွငျးဖွဈသညျ။ လှိုငျးတိုရဒေါဖွင့ျ F-117 လယောဉျကို ဖမျးယူနိုငျသောျလညျး ပဈ မှတျအဖွဈ ခြိနျရှယျသတျမှတျရနျ လုံလောကျမှုမရှိကွောငျးသိရသညျ။

Ref: 13 years after retirement, stealthy F-117s popped up again to train against US Air Force fighter jets

#PeopleMedia